Β΄ ΛΥΚΕΙΟΥ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΘΕΜΑΤΟΓΡΑΦΙΑ 26 ΚΕΙΜΕΝΑ ΑΤΤΙΚΗΣ ΠΕΖΟΓΡΑΦΙΑΣ ΜΕ ΛΕΞΙΛΟΓΙΟ & ΑΠΟΔΟΣΗ ΣΤΗ ΝΕΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ

ΚΕΙΜΕΝΟ 1ο

Ἐπεὶ ἐκεῖ ἐγένοντο, πολὺ ἐπλεονέκτει ὁ Πελοπίδας παρὰ τῷ Πέρσῃ. Εἶχε γὰρ λέγειν καὶ ὅτι

μόνοι τῶν Ἑλλήνων βασιλεῖ συνεμάχοντο ἐν Πλαταιαῖς, καὶ ὅτι ὕστερον οὐδεπώποτε

στρατεύσαιντο ἐπὶ βασιλέα, καὶ ὡς Λακεδαιμόνιοι διὰ τοῦτο πολεμήσειαν αὐτοῖς, ὅτι οὐκ

ἐθελήσαιεν μετ’ Ἀγησιλάου ἐλθεῖν ἐπ’ αὐτὸν οὐδὲ θῦσαι ἐάσαιεν αὐτὸν ἐν Αὐλίδι τῇ

Ἀρτέμιδι, ἔνθαπερ ὅτε Ἀγαμέμνων εἰς τὴν Ἀσίαν ἐξέπλει θύσας εἷλε Τροίαν. Μέγα δὲ

συνεβάλλετο τῷ Πελοπίδᾳ εἰς τὸ τιμᾶσθαι καὶ ὅτι ἐνενικήκεσαν οἱ Θηβαῖοι μάχῃ ἐν

Λεύκτροις καὶ ὅτι πεπορθηκότες τὴν χώραν τῶν Λακεδαιμονίων ἐφαίνοντο. Ἔλεγε δὲ ὁ

Πελοπίδας ὅτι οἱ Ἀργεῖοι καὶ οἱ Ἀρκάδες μάχῃ ἡττημένοι εἶεν ὑπὸ τῶν Λακεδαιμονίων, ἐπεὶ

αὐτοὶ οὐ παρεγένοντο. Συνεμαρτύρει δ’ αὐτῷ ταῦτα πάντα ὡς ἀληθῆ λέγοι ὁ Ἀθηναῖος

Τιμαγόρας, καὶ ἐτιμᾶτο δεύτερος μετὰ τὸν Πελοπίδαν.

ΞΕΝΟΦΩΝ, ΕΛΛΗΝΙΚΑ, VΙ, 4, 52-60

ΛΕΞΙΛΟΓΙΟ:

γίγνομαι + επιρ. τόπου: φτάνω…, οὐδεπώποτε: ποτέ μέχρι τότε, ἔνθαπερ: εκεί ακριβώς που, παραγίγνομαι:

έρχομαι σε βοήθεια

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

ΑΠΟΔΟΣΗ ΣΤΗ ΝΕΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ

Όταν έφτασαν εκεί, ο Πελοπίδας ήταν σε πολύ πλεονεκτικότερη θέση ενώπιον του Πέρση βασιλιά. Γιατί είχε

να λέει ότι μόνοι από τους Έλληνες πολεμούσαν ως σύμμαχοι του βασιλιά στις Πλαταιές, και ότι, ύστερα,

ποτέ μέχρι τότε δεν εξεστράτευσαν εναντίον του βασιλιά, και ότι οι Λακεδαιμόνιοι γι’ αυτό τους πολέμησαν

αυτούς, διότι δεν θέλησαν με τον Αγησίλαο να εκστρατεύσουν εναντίον του, ούτε τον άφησαν τον ίδιο να

θυσιάσει στην Αυλίδα προς τιμήν της Άρτεμης, εκεί ακριβώς που, όταν ο Αγαμέμνων απέπλεε για την Ασία,

αφού έκανε θυσία, κατέλαβε την Τροία. Και πολύ βοηθούσε τον Πελοπίδα να αντιμετωπίζεται με τιμές και

ότι είχαν νικήσει οι Θηβαίοι τη μάχη στα Λεύκτρα και ότι φανερά είχαν λεηλατήσει τη χώρα των

Λακεδαιμονίων. Κι έλεγε ο Πελοπίδας ότι οι Αργείοι και οι Αρκάδες είχαν ηττηθεί σε μάχη από τους

Λακεδαιμονίους, επειδή οι ίδιοι δεν τους βοήθησαν. Και κατέθετε ως μαρτυρία μαζί μ’ αυτόν ότι όλα αυτά τα

έλεγε αλήθεια ο Αθηναίος Τιμαγόρας και γνώριζε τιμές δεύτερος μετά τον Πελοπίδα.

2

KEIMENO 2ο

Ἐλθὼν δὲ εἶπε τάδε· ὅτι μὲν, ὦ ἄνδρες, Λακεδαιμόνιοι κατέχουσι τὴν ἀκρόπολιν, μηδὲν

ἀθυμεῖτε· οὐδενὶ γάρ φασι πολέμιοι ἥκειν, ὅστις μὴ πολέμου ἐρᾷ· ἐγὼ δὲ τοῦ νόμου

κελεύοντος ἐξεῖναι πολεμάρχῳ λαβεῖν, εἴ τις δοκεῖ ἄξια θανατου ποιεῖν, λαμβάνω τουτονὶ

Ἰσμηνίαν, ὡς πολεμοποιοῦντα. Καὶ ὑμεῖς δὲ οἱ λοχαγοί τε καὶ οἱ μετὰ τούτων τεταγμένοι,

ἀνίστασθε, καὶ λαβόντες ἀπαγάγετε τοῦτον ἔνθα εἴρηται. Οἱ μὲν δὴ εἰδότες τὸ πρᾶγμα

παρῆσάν τε καὶ ἐπείθοντο καὶ συνελάμβανον· τῶν δὲ μὴ εἰδότων, ἐναντίων δὲ ὄντων τοῖς

περὶ Λεοντιάδην, οἱ μὲν ἔφευγον εὐθὺς ἔξω τῆς πόλεως, δείσαντες μὴ ἀποθάνοιεν· οἱ δὲ καὶ

οἴκαδε πρῶτον ἀπεχώρησαν εἰς τὰς Ἀθήνας οἱ ταὐτὰ γιγνώσκοντες Ἀνδροκλείδᾳ τε καὶ

Ἰσμηνίᾳ μάλιστα τριακόσιοι. Ὡς δὲ ταῦτ’ ἐπέπρακτο, πολέμαρχον μὲν ἀντὶ Ἰσμηνίου ἄλλον

εἵλοντο, ὁ δὲ Λεοντιάδης εὐθὺς εἰς Λακεδαίμονα ἐπορεύετο.

ΞΕΝΟΦΩΝ, ΕΛΛΗΝΙΚΑ, V, 2, 30-32

ΛΕΞΙΛΟΓΙΟ:

ἀθυμῶ: στενοχωριέμαι, δυσθυμώ, πολεμοποιῶ: υποκινώ πόλεμο, εἴργω (και εἵργω): εμποδίζω, αποκλείω,

κλείνω έξω ή μέσα, συγκρατώ (εἵργνυμι: εμποδίζω, αποκλείω, περιορίζω, φυλακίζω < εἱρκτή = φυλακή,

κάθειρξη), γιγνώσκω ταὐτά τινι: είμαι των ίδιων πεποιθήσεων, της ίδιας παράταξης με κάποιον

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

ΑΠΟΔΟΣΗ ΣΤΗ ΝΕΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ

Aφού ήλθε, είπε αυτά: «Άνδρες, μη στενοχωριέστε καθόλου που οι Λακεδαιμόνιοι κατέχουν την ακρόπολη.

Γιατί ισχυρίζονται ότι δεν έχουν έρθει ως εχθροί κανενός που δεν επιθυμεί τον πόλεμο. Εγώ λοιπόν, επειδή ο

νόμος επιτάσσει να είναι στη δικαιοδοσία του πολέμαρχου να συλλαμβάνει όποιον κρίνεται ότι κάνει πράξεις

άξιες θανάτου, συλλαμβάνω αυτόν εδώ, τον Ισμηνία, επειδή κατά την κρίση μου υποκινεί πόλεμο. Κι εσείς, οι

λοχαγοί, που έχετε παραταχθεί μαζί μ’ αυτούς, αφού τους συλλάβετε, οδηγήστε τους εκεί που είναι ορισμένο

(στη φυλακή). Αυτοί λοιπόν που ήξεραν το συμβάν, υπάκουαν και τους συλλάμβαναν. Από αυτούς που δεν

το ήξεραν, και ήταν αντίθετοι στην ομάδα του Λεοντιάδη, άλλοι έφευγαν αμέσως έξω από την πόλη, επειδή

φοβήθηκαν μήπως πεθάνουν, ενώ άλλοι πρώτα αποχώρησαν για τα σπίτια τους. Όταν όμως

πληροφορήθηκαν ότι αυτός είχε φυλακιστεί στην Καδμεία, τότε βέβαια έφυγαν για την Αθήνα αυτοί που

ήταν της ίδιας παράταξης με τον Ανδοκλείδη και τον Ισμηνία, περίπου τριακόσιοι. Αφού είχαν γίνει αυτά

λοιπόν, εξέλεξαν άλλον πολέμαρχο αντί του Ισμηνία, ενώ ο Λεοντιάδης αμέσως πήγαινε στη Σπάρτη.

3

KEIMENO 3ο

Κλέαρχος δ’ ἐπεὶ ἔγνω ὅτι οὐ δυνήσεται βιάσασθαι, συνήγαγεν ἐκκλησίαν τῶν αὑτοῦ

στρατιωτῶν. Καὶ πρῶτον μὲν ἐδάκρυε πολὺν χρόνον ἑστώς· οἱ δὲ ὁρῶντες ἐθαύμαζον καὶ

ἐσιώπων· εἶτα δὲ ἔλεξε τοιάδε. Ἄνδρες στρατιῶται, μὴ θαυμάζετε ὅτι χαλεπῶς φέρω τοῖς

παροῦσι πράγμασιν. Ἐμοὶ γὰρ ξένος Κῦρος ἐγένετο καί με φεύγοντα ἐκ τῆς πατρίδος τά τε

ἄλλα ἐτίμησε καὶ μυρίους ἔδωκε δαρεικούς. Ἐπειδὴ δὲ Κῦρος ἐκάλει, λαβὼν ὑμᾶς

ἐπορευόμην, ἵνα εἴ τι δέοιτο ὠφελοίην αὐτὸν ἀνθ’ ὧν εὖ ἔπαθον ὑπ’ ἐκείνου. Ἐπεὶ δὲ ὑμεῖς

οὐ βούλεσθε συμπορεύεσθαι, ἀνάγκη δή μοι ἢ ὑμᾶς προδόντα τῇ Κύρου φιλίᾳ χρῆσθαι ἢ

πρὸς ἐκεῖνον ψευσάμενον μεθ’ ὑμῶν εἶναι. Εἰ μὲν δὴ δίκαια ποιήσω οὐκ οἶδα, αἱρήσομαι δ’

οὖν ὑμᾶς καὶ σὺν ὑμῖν ὅ τι ἂν δέῃ πείσομαι. Καὶ οὔποτε ἐρεῖ οὐδεὶς ὡς ἐγὼ Ἕλληνας

ἀγαγὼν εἰς τοὺς βαρβάρους, προδοὺς τοὺς Ἕλληνας τὴν τῶν βαρβάρων φιλίαν εἱλόμην,

ἀλλ’ ἐπεὶ ὑμεῖς ἐμοὶ οὐ θέλετε πείθεσθε, ἐγὼ σὺν ὑμῖν ἕψομαι καὶ ὅ τι ἂν δέῃ πείσομαι.

Νομίζω γὰρ ὑμᾶς ἐμοὶ εἶναι καὶ πατρίδα καὶ φίλους καὶ συμμάχους.

ΞΕΝΟΦΩΝ, ΚΥΡΟΥ ΑΝΑΒΑΣΙΣ, 1, 3, 2-6

ΛΕΞΙΛΟΓΙΟ:

βιάζομαι: (εδώ) επιβάλλομαι πειθαναγκαστικά, θαυμάζω: απορώ, χαλεπῶς φέρω + δοτ. αιτίας: δυσθυμώ

για κάτι, ξένος: φίλος από φιλοξενία, μύριοι: δέκα χιλιάδες, πολλοί, δαρεικός: περσικό νόμισμα, εὖ πάσχω:

ωφελούμαι, ευεργετούμαι, ψεύδομαι: (εδώ) αποδεικνύομαι ανακόλουθος, πείσομαι: ΜΕΛ του πάσχω

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

ΑΠΟΔΟΣΗ ΣΤΗ ΝΕΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ

Ο Κλέαρχος λοιπόν, επειδή κατάλαβε ότι δεν θα μπορέσει να επιβληθεί πειθαναγκαστικά, συγκάλεσε

συγκέντρωση των δικών του στρατιωτών. Και πρώτα δάκρυζε για πολλή ώρα όρθιος. Αυτοί βλέποντάς τον

απορούσαν και σιωπούσαν. Έπειτα λοιπόν είπε τέτοια περίπου (λόγια): «Άνδρες στρατιώτες, μην απορείτε

που στενοχωριέμαι με την παρούσα κατάσταση. Γιατί ο Κύρος συνδέθηκε μαζί μου με φιλία από φιλοξενία

και, όσο ήμουν εξόριστος από την πατρίδα, μου προσέφερε τιμές και ως προς τα άλλα και μου έδωσε και

10.000 δαρεικούς. Επειδή λοιπόν ο Κύρος με καλούσε, αφού πήρα εσάς, ερχόμουν, για να τον βοηθήσω, σε

περίπτωση που κάτι είχε ανάγκη, σε ανταπόδοση αυτών στα οποία ωφελήθηκα από εκείνον. Επειδή όμως

εσείς δεν θέλετε να με ακολουθείτε, είναι ανάγκη εγώ ή, αφού προδώσω εσάς, να κάνω χρήση της φιλίας του

Κύρου ή, αφού αποδειχθώ ανακόλουθος απέναντι σ’ εκείνον, να είμαι μαζί σας. Αν λοιπόν θα πράξω δίκαια,

δεν το γνωρίζω, θα προτιμήσω όμως εσάς και μαζί σας θα πάθω ό,τι τυχόν χρειάζεται. Και δεν θα πει ποτέ

κανείς ότι εγώ, αφού οδήγησα Έλληνες μέσα στους βαρβάρους, πρόδωσα τους Έλληνες και προτίμησα τη

φιλία των βαρβάρων, αλλά, επειδή εσείς δεν θέλετε να υπακούτε σε μένα, εγώ θα ακολουθήσω μαζί με σας

και θα πάθω ό,τι τυχόν χρειάζεται. Γιατί θεωρώ ότι εσείς είστε για μένα και πατρίδα και φίλοι και σύμμαχοι.

4

KEIMENO 4ο

Ἀγησίλαος μὲν δὴ ἐν τούτοις ἦν. Οἱ δὲ Λακεδαιμόνιοι ἐπεὶ σαφῶς ᾔσθοντο τά τε χρήματα

ἐληλυθότα εἰς τὴν Ἑλλάδα καὶ τὰς μεγίστας πόλεις συνεστηκυίας ἐπὶ πολέμῳ πρὸς

ἑαυτούς, ἐν κινδύνῳ τε τὴν πόλιν ἐνόμιζον καὶ στρατεύειν ἀναγκαῖον ἡγήσαντο εἶναι. Καὶ

αὐτοὶ μὲν ταῦτα παρεσκευάζοντο, εὐθὺς δὲ καὶ ἐπὶ τὸν Ἀγησίλαον πέμπουσιν Ἐπικυδίδαν.

Ὁ δ’ ἐπεὶ ἀφίκετο, τά τε ἄλλα διηγεῖτο ὡς ἔχοι καὶ ὅτι ἡ πόλις ἐπιστέλλοι αὐτῷ βοηθεῖν ὡς

τάχιστα τῇ πατρίδι. Ὁ δὲ Ἀγησίλαος ἐπεὶ ἤκουσε, χαλεπῶς μὲν ἤνεγκεν, ἐνθυμούμενος καὶ

οἵων τιμῶν καὶ οἵων ἐλπίδων ἀπεστερεῖτο, ὅμως δὲ συγκαλέσας τοὺς συμμάχους ἐδήλωσε

τὰ ὑπὸ τῆς πόλεως παραγγελλόμενα, καὶ εἶπεν ὅτι ἀναγκαῖον εἴη βοηθεῖν τῇ πατρίδι· ἐὰν

μέντοι ἐκεῖνα καλῶς γένηται, εὖ ἐπίστασθε, ἔφη, ὦ ἄνδρες σύμμαχοι, ὅτι πάλιν παρέσομαι

πράξων ὧν ὑμεῖς δεῖσθε. Ἀκούσαντες ταῦτα πολλοὶ μὲν ἐδάκρυσαν, πάντες δ’ ἐψηφίσαντο

βοηθεῖν μετ’ Ἀγησιλάου τῇ Λακεδαίμονι.

ΞΕΝΟΦΩΝ, ΕΛΛΗΝΙΚΑ, IV, 2, 1-4

ΛΕΞΙΛΟΓΙΟ:

ἐν τούτοις εἰμί: ασχολούμαι με αυτά, συνίσταμαι: συνενώνομαι, ἐπιστέλλω: παραγγέλλω, διατάσσω,

ἐνθυμοῦμαι: σκέπτομαι, πάρειμι: έρχομαι κοντά

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

ΑΠΟΔΟΣΗ ΣΤΗ ΝΕΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ

Ο Αγησίλαος, λοιπόν ασχολούνταν μ’ αυτά. Οι Λακεδαιμόνιοι, απ’ την άλλη, μόλις πληροφορήθηκαν μετά

βεβαιότητας ότι τα χρήματα είχαν έλθει στην Ελλάδα και ότι οι μεγαλύτερες πόλεις είχαν συμμαχήσει με

σκοπό να τους πολεμήσουν αυτούς, θεώρησαν ότι η πόλη τους βρισκόταν σε κίνδυνο και έκριναν ότι ήταν

αναγκαίο να εκστρατεύουν. Κι αυτοί από τη μεριά τους έκαναν αυτές τις προετοιμασίες, στέλνουν όμως

αμέσως και τον Επικυδίδα στον Αγησίλαο. Κι αυτός, μόλις έφτασε, του έλεγε και πώς είχε η όλη κατάσταση

και ότι η πόλη του έδινε εντολή να βοηθήσει όσο το δυνατόν γρηγορότερα την πατρίδα. Ο Αγησίλαος βέβαια,

όταν άκουσε αυτά, στενοχωρήθηκε από τη μια, σκεπτόμενος και ποιες τιμές και ποιες ελπίδες στερούνταν,

απ’ την άλλη όμως, αφού συγκάλεσε τους συμμάχους, δήλωσε αυτά που διέτασσε η πόλη και είπε ότι ήταν

αναγκαίο να βοηθήσει την πατρίδα του. «Κι αν εκείνα πάνε καλά, να ξέρετε καλά», είπε, «άνδρες σύμμαχοι,

ότι θα έρθω πάλι, για να κάνω αυτά που χρειάζεστε». Αφού άκουσαν αυτά, πολλοί δάκρυσαν και όλοι

αποφάσισαν να βοηθήσουν μαζί με τον Αγησίλαο τη Σπάρτη.

5

KEIMENO 5ο

Οἱ δὲ Θηβαῖοι ἐπεὶ ᾔσθοντο τὰ πεπραγμένα ὑπὸ τῶν Ἀρκάδων, πολὺ δὴ θρασύτερον

κατέβαινον. Καὶ τὴν μὲν Σελλασίαν εὐθὺς ἔκαον καὶ ἐπόρθουν· ἐπεὶ δὲ ἐν τῷ πεδίῳ

ἐγένοντο ἐν τῷ τεμένει τοῦ Ἀπόλλωνος, ἐνταῦθα ἐστρατοπεδεύσαντο· τῇ δ’ ὑστεραίᾳ

ἐπορεύοντο. Καὶ διὰ μὲν τῆς γεφύρας οὐδ’ ἐπεχείρουν διαβαίνειν ἐπὶ τὴν πόλιν· καὶ γὰρ ἐν

τῷ τῆς Ἀλέας ἱερῷ ἐφαίνοντο ἐναντίοι οἱ ὁπλῖται· ἐν δεξιᾷ δ’ ἔχοντες τὸν Εὐρώταν

παρῇσαν κάοντες καὶ πορθοῦντες πολλῶν κἀγαθῶν μεστὰς οἰκίας. Τῶν δ’ ἐκ τῆς πόλεως

αἱ μὲν γυναῖκες οὐδὲ τὸν καπνὸν ὁρῶσαι ἠνείχοντο, ἅτε οὐδέποτε ἰδοῦσαι πολεμίους· οἱ δὲ

Σπαρτιᾶται ὰτείχιστον ἔχοντες τὴν πόλιν, ἄλλος ἄλλῃ διαταχθείς, μάλα ὀλίγοι καὶ ὄντες

καὶ φαινόμενοι ἐφύλαττον. Ἔδοξε δε τοῖς τέλεσι καὶ προειπεῖν τοῖς Εἵλωσιν, εἴ τις βούλοιτο

ὅπλα λαμβάνειν καὶ εἰς τάξιν τίθεσθαι, τὰ πιστὰ λαμβάνειν ὡς ἐλευθέρους ἐσομένους ὅσοι

συμπολεμήσαιεν.

ΞΕΝΟΦΩΝ, ΕΛΛΗΝΙΚΑ, VI, 5, 27-29

ΛΕΞΙΛΟΓΙΟ:

τὰ τέλη: οι άρχοντες, προειπεῖν: του ρ. προαγορεύω (προειδοποιώ / προκηρύσσω δημόσια), εἰς τάξιν τίθεμαι:

παρατάσσομαι στη μάχη, τὰ πιστὰ λαμβάνω: λαμβάνω ένορκη διαβεβαίωση

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

ΑΠΟΔΟΣΗ ΣΤΗ ΝΕΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ

Οι Θηβαίοι λοιπόν, όταν πληροφορήθηκαν αυτά που είχαν γίνει από τους Αρκάδες, με πολύ περισσότερο

θάρρος κινούνταν προς τον νότο. Και τη Σελασία πρώτα έκαιγαν και λεηλατούσαν. Όταν έφτασαν στην

πεδιάδα, στο τέμενος του Απόλλωνα, εκεί στρατοπέδευσαν. Την επομένη προχωρούσαν. Και από τη γέφυρα

ούτε καν επιχειρούσαν να περάσουν προς την πόλη. Γιατί και στο ιερό της Αλέας φαίνονταν απέναντί τους οι

οπλίτες. Κι έχοντας τον Ευρώτα στα δεξιά τους πλησίαζαν καίγοντας και λεηλατώντας σπίτια γεμάτα με

πολλά και καλά (πράγματα). Κι απ’ αυτούς από την πόλη, οι γυναίκες από τη μια, δεν μπορούσαν ούτε τον

καπνό να βλέπουν, γιατί ποτέ δεν είδαν εχθρούς· οι Σπαρτιάτες, από την άλλη, καθώς είχαν χωρίς τείχη την

πόλη, και επειδή παρατάχθηκαν ο καθένας σε διαφορετικό σημείο, και επειδή και ήταν και φαίνονταν λίγοι,

ήταν σε επιφυλακή. Κι οι άρχοντες αποφάσισαν να βγάλουν προκήρυξη στους είλωτες, αν κάποιος ήθελε να

παίρνει όπλα και να παρατάσσεται στη γραμμή, να παίρνουν εγγυήσεις ότι θα αφεθούν ελεύθεροι όσοι

πολεμήσουν μαζί τους.

6

KEIMENO 6ο

Ἐν δὲ τῷ χρόνῳ τούτῳ ἠγγέλθη τοῖς τῶν Συρακοσίων στρατηγοῖς οἴκοθεν ὅτι φεύγοιεν ὑπὸ

τοῦ δήμου. Συγκαλέσαντες οὖν τοὺς ἑαυτῶν στρατιώτας Ἑρμοκράτους προηγοροῦντος

ἀπωλοφύροντο τὴν ἑαυτῶν συμφοράν, ὡς ἀδίκως φεύγοιεν ἅπαντες παρὰ τὸν νόμον·

παρῄνεσάν τε προθύμους εἶναι καὶ τὰ λοιπά, ὥσπερ καὶ τὰ πρότερα, καὶ ἄνδρας ἀγαθοὺς

πρὸς τὰ ἀεὶ παραγγελλόμενα, ἑλέσθαι δὲ ἐκέλευον ἄρχοντας, μέχρι ἂν ἀφίκωνται οἱ

ᾑρημένοι ἀντ’ ἐκείνων. Οἱ δ’ ἀναβοήσαντες ἐκέλευον ἐκείνους ἄρχειν, καὶ μάλιστα οἱ

τριήραρχοι καὶ οἱ ἐπιβάται καὶ οἱ κυβερνῆται. Οἱ δ’ οὐκ ἔφασαν δεῖν στασιάζειν πρὸς τὴν

ἑαυτῶν πόλιν.

ΞΕΝΟΦΩΝ, ΕΛΛΗΝΙΚΑ, IV, 6, 37-39

ΛΕΞΙΛΟΓΙΟ:

οἴκοθεν: από την πατρίδα, φεύγω ὑπό τινος: διώκομαι, εξορίζομαι από κάποιον, προηγορῶ: μιλώ

εκπροσωπώντας κάποιους, ἀπολοφύρομαι: θρηνώ, ἐπιβάται: πληρώματα πλοίων

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

ΑΠΟΔΟΣΗ ΣΤΗ ΝΕΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ

Εκείνη τη στιγμή έφτασε στους στρατηγούς των Συρακουσίων από την πατρίδα η είδηση ότι καταδικάζονταν

σε εξορία από τον λαό. Αφού λοιπόν συγκάλεσαν τους στρατιώτες τους, με τον Ερμοκράτη να μιλάει εκ

μέρους όλων, θρηνούσαν για τη δική τους συμφορά, επειδή, κατά την εκτίμησή τους, καταδικάζονταν σε

εξορία όλοι ανεξαιρέτως, αντίθετα με τον νόμο. Και συμβούλευσαν (τους στρατιώτες τους) να είναι πρόθυμοι

και στο εξής, όπως ακριβώς και μέχρι τότε, και άνδρες γενναίοι όσον αφορά στις εκάστοτε στρατιωτικές

διαταγές, και τους διέτασσαν να εκλέξουν αρχηγούς, μέχρις ότου φτάσουν αυτοί που είχαν εκλεγεί στη θέση

τους. Αυτοί (οι στρατιώτες), αφού θορύβησαν, τους παρακαλούσαν εκείνοι να μείνουν ως αρχηγοί τους, και

κυρίως οι τριήραρχοι και οι οπλίτες των πλοίων και οι κυβερνήτες. Αυτοί όμως (οι στρατηγοί), είπαν ότι δεν

έπρεπε να επαναστατήσουν εναντίον της ίδιας τους της πόλης.

7

KEIMENO 7ο

Πάλιν δὲ ἐρωτώμενος ἡ ἀνδρεία πότερον εἴη διδακτὸν ἢ φυσικὸν, Οἶμαι μέν, ἔφη, ὥσπερ

σῶμα σώματος ἰσχυρότερον πρὸς τοὺς πόνους φύεται, οὕτω καὶ ψυχήν ψυχῆς

ἐρρωμενεστέραν πρὸς τὰ δεινὰ φύσει γίγνεσθαι· ὁρῶ γὰρ ἐν τοῖς αὐτοῖς νόμοις τε καὶ ἔθεσι

τρεφομένους πολὺ διαφέροντας ἀλλήλων τόλμῃ. Νομίζω μέντο πᾶσαν φύσιν μαθήσει καὶ

μελέτῃ πρὸς ἀνδρείαν αὔξεσθαι· δῆλον μὲν γὰρ ὅτι Σκύθαι καὶ Θρᾷκες οὐκ ἂν τολμήσειαν

ἀσπίδας καὶ δόρατα λαβόντες Λακεδαιμονίοις διαμάχεσθαι· φανερὸν δ’ ὄτι Λακεδαιμόνιοι

οὔτ’ ἂν Θρᾳξὶ πέλταις καὶ ἀκοντίοις οὔτε Σκύθαις τόξοις ἐθέλοιεν ἂν διαγωνίζεσθαι. Ὁρῶ

δ’ ἔγωγε καὶ ἐπὶ τῶν ἄλλων πάντων ὁμοίως καὶ φύσει διαφέροντας ἀλλήλων τοὺς

ἀνθρώπους καὶ ἐπιμελείᾳ πολὺ ἐπιδίδοντας. Ἐκ δὲ τούτων δῆλόν ἐστιν ὅτι πάντας χρὴ καὶ

τοὺς εὐφυεστέρους καὶ τοὺς ἀμβλυτέρους τὴν φύσιν, ἐν οἷς ἂν ἀξιόλογοι βούλωνται

γενέσθαι, ταῦτα καὶ μανθάνειν καὶ μελετᾶν.

ΞΕΝΟΦΩΝ, ΑΠΟΜΝΗΜΟΝΕΥΜΑΤΑ, Γ 9, 1-3

ΛΕΞΙΛΟΓΙΟ:

ἐρρωμένος: δυνατός (μτχ. ΠΡΚ του ῥώννυμαι), πέλτη: μικρή ασπίδα (πελτασταί: στρατιωτικό σώμα ελαφρού

οπλισμού)

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

ΑΠΟΔΟΣΗ ΣΤΗ ΝΕΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ

Κι όταν πάλι τον ρωτούσαν τι από τα δύο είναι η ανδρεία, φυσικό ή διδακτό, είπε: «Νομίζω ότι, όπως ακριβώς

ένα σώμα γεννιέται εκ φύσεως πιο ανθεκτικό στους πόνους από ένα άλλο σώμα, έτσι και μια ψυχή εκ

φύσεως αποδεικνύεται πιο δυνατή στις συμφορές από μια άλλη ψυχή. Γιατί παρατηρώ ότι αυτοί που

ανατρέφονται στους ίδιους νόμους και τα ίδια ήθη διαφέρουν πολύ μεταξύ τους στην τόλμη. Και νομίζω,

βέβαια, ότι κάθε φύση καλλιεργεί την ανδρεία με μάθηση και μελέτη. Γιατί είναι φανερό ότι οι Σκύθες και οι

Θράκες δεν θα τολμούσαν να τα βάλουν με τους Λακεδαιμονίους αφού πάρουν ασπίδες και δόρατα· κι είναι

φανερό επίσης κι ότι οι Λακεδαιμόνιοι δεν θα ήθελαν να τα βάλουν ούτε με τους Θράκες με πέλτες και

ακόντια ούτε με τους Σκύθες με τόξα. Βλέπω λοιπόν εγώ τουλάχιστον και σχετικά με οτιδήποτε άλλο με τον

ίδιο τρόπο και να διαφέρουν οι άνθρωποι μεταξύ τους εκ φύσεως και να βελτιώνονται πολύ με την επιμέλεια.

Απ’ αυτά λοιπόν είναι φανερό ότι πρέπει όλοι, και οι πιο ευφυείς και οι πιο βραδύνοες, να μαθαίνουν και να

μελετούν αυτά στα οποία θέλουν να γίνουν αξιόλογοι.

8

KEIMENO 8ο

Πολλήν μοι ἀπορίαν παρέχει ὁ ἀγὼν οὑτοσί, ὦ ἄνδρες δικασταί, ὅταν ἐνθυμηθῶ ὅτι, ἐὰν

ἐγὼ μὲν μὴν νῦν εὖ εἴπω, οὐ μόνον ἐγὼ ἀλλὰ καὶ ὁ πατὴρ δόξει ἄδικος εἶναι καὶ τῶν ὄντων

ἁπάντων στερήσομαι· ἀνάγκη οὖν, εἰ καὶ μὴ δεινὸς προς ταῦτα πέφυκα, βοηθεῖν τῷ πατρὶ

καὶ ἐμαυτῷ οὕτως ὅπως ἂν δύνωμαι. Τὴν μὲν οὖν παρασεκυὴν καὶ τὴν προθυμίαν τῶν

ἐχθρῶν ὁρᾶτε, καὶ οὐδὲν δεῖ περὶ τούτων λέγειν· τὴν δ’ ἐμὴν ἀπειρίαν πάντες ἴσασιν, ὅσοι

ἐμὲ γιγνώσκουσιν. Αἰτήσομαι οὖν ὑμᾶς δίκαια καὶ ῥᾴδια χαρίσασθαι, ἄνευ ὀργῆς καὶ ἡμῶν

ἀκοῦσαι, ὥσπερ καὶ τῶν κατηγόρων. Ἀνάγκη γὰρ τὸν ἀπολογούμενον, κἂν ἐξίσου

ἀκροᾶσθε, ἔλαττον ἔχειν. Οἱ μὲν γὰρ ἐκ πολλοῦ χρόνου ἐπιβουλεύοντες, αὐτοὶ ἄνευ

κινδύνων ὄντες, τὴν κατηγορίαν ἐποιήσαντο, ἡμεῖς δὲ ἀγωνιζόμεθα μετὰ δὲους καὶ

διαβολῆς καὶ κινδύνου <τοῦ> μεγίστου. Εἰκὸς οὖν ὑμᾶς εὔνοιαν πλείω ἔχειν τοῖς

ἀπολογουμένοις.

ΛΥΣΙΑΣ, ΥΠΕΡ ΤΩΝ ΑΡΙΣΤΟΦΑΝΟΥΣ ΧΡΗΜΑΤΩΝ 1-3

ΛΕΞΙΛΟΓΙΟ:

δίκαια καὶ ῥᾴδια χαρίζομαι: κάνω μια δίκαιη και εύκολη παραχώρηση, ἐπιβουλεύω: σχεδιάζω το κακό,

ἀγωνίζομαι: (εδώ και σε δικανικά κείμενα γενικώς) δίνω δικαστικό αγώνα

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ -------

ΑΠΟΔΟΣΗ ΣΤΗ ΝΕΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ

Με προβληματίζει πολύ αυτή εδώ η δίκη, άνδρες δικαστές, όταν σκεφτώ ότι, αν εγώ τώρα δεν αγορεύσω

καλά, όχι μόνο εγώ αλλά κι ο πατέρας μου θα φανεί ότι είναι άδικος και θα στερηθώ όλη την περιουσία μου.

Γιατί είναι ανάγκη, αν και δεν είμαι από τη φύση μου καλός σ’ αυτά, να βοηθήσω τον πατέρα μου και τον ίδιο

μου τον εαυτό, έτσι όπως μπορώ. Την προετοιμασία, βέβαια, και τον ζήλο των εχθρών μου τα βλέπετε και δεν

χρειάζεται να λέω κάτι γι’ αυτά. Τη δική μου απειρία, από την άλλη, τη γνωρίζουν όλοι όσοι με ξέρουν. Θα

ζητήσω λοιπόν από εσάς να μου κάνετε μια δίκαιη και ανώδυνη παραχώρηση και να μας ακούσετε χωρίς

οργή, όπως ακριβώς και τους κατηγόρους. Γιατί κατ’ ανάγκην ο απολογούμενος, ακόμα κι αν τον ακούτε εξ

ίσου (με τους κατηγόρους), βρίσκεται σε μειονεκτικότερη θέση. Αυτοί, λοιπόν, από πολύ καιρό σχεδιάζοντας

το κακό μας, χωρίς οι ίδιοι να βρίσκονται σε κίνδυνο, κατασκεύασαν την κατηγορία, ενώ εμείς αγωνιζόμαστε

δικαστικά με φόβο και συκοφαντία και τον πιο μεγάλο κίνδυνο. Είναι φυσικό, λοιπόν, εσείς να δείχνετε

περισσότερη εύνοια σ’ αυτούς που απολογούνται.

9

KEIMENO 9ο

Καὶ μὲν δὴ, ὦ ἄνδρες δικασταί, εἴ τῳ δοκεῖ μεγάλη ἡ ζημία εἶναι καὶ λίαν ἰσχυρὸς ὁ νόμος,

μεμνῆσθαι χρὴ ὅτι οὐ νομοθετήσοντες περὶ αὐτῶν ἥκετε, ἀλλὰ κατὰ τοὺς κειμένους

νόμους ψηφιούμενοι, οὐδὲ τοὺς ἀδικοῦντας ἐλεήσοντες, ἀλλὰ πολὺ μᾶλλον αὐτοῖς

ὀργιούμενοι καὶ ὄλῃ τῇ πόλει βοηθήσοντες, εὖ εἰδότες ὅτι ὑπὲρ τῶν παρεληλυθότων

ὀλίγους τιμωρησάμενοι πολλοὺς ποιήσετε κοσμιωτέρους ἐν τοῖς μέλλουσι κινδυνεύειν. Χρὴ

δέ, ὦ ἄνδρες δικασταί, ὥσπερ οὗτος ἀμελήσας τῆς πόλεως τὴν αὐτοῦ σωτηρίαν ἐσκέψατο,

οὕτως ὑμᾶς ἀμελήσαντας τούτου τῇ πόλει τὰ βέλτιστα ψηφίσασθαι.

ΛΥΣΙΑΣ, ΚΑΤΑ ΑΛΚΙΒΑΔΟΥ ΣΤΡΑΤΕΙΑΣ 9-11

ΛΕΞΙΛΟΓΙΟ:

ἰσχυρὸς νόμος: αυστηρός νόμος

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

ΑΠΟΔΟΣΗ ΣΤΗ ΝΕΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ

Και βέβαια, άνδρες δικαστές, αν σε κάποιον φαίνεται ότι είναι βαρύ το πρόστιμο και πολύ αυστηρός ο νόμος,

πρέπει να θυμηθείτε ότι έχετε έρθει όχι για να θεσπίσετε νόμους γι’ αυτά, αλλά για να αποφασίσετε με βάση

τους υπάρχοντες νόμους, ούτε για να δείξετε έλεος σ’ αυτούς που αδικούν, αλλά πολύ περισσότερο για να

τους δείξετε την οργή σας και για να βοηθήσετε όλη την πόλη, γνωρίζοντας ότι, αν τιμωρήσετε λίγους γι’

αυτά που έχουν γίνει στο παρελθόν, θα συνετίσετε πολλούς όσον αφορά σ’ αυτά που πρόκειται να

εμφανισθούν ως κίνδυνοι στο μέλλον. Πρέπει λοιπόν, άνδρες δικαστές, όπως αυτός, αφού αδιαφόρησε για

την πόλη, σκέφτηκε τη δική του σωτηρία, έτσι κι εσείς, αφού αδιαφορήσετε γι’ αυτόν, να πάρετε τις

καλύτερες για την πόλη μας αποφάσεις.

10

KEIMENO 10ο

Καὶ γὰρ ἀγὴρατοι μὲν αὐτῶν αἱ μνῆμαι, ζηλωταὶ δὲ ὑπὸ πάντων ἀνθρώπων αἱ τιμαί· οἳ

πενθοῦνται μὲν διὰ τὴν φύσιν ὡς θνητοί, ὑμνοῦνται δὲ ὡς ἀθάνατοι διὰ τὴν ἀρετήν. Καὶ

γάρ τοι θάπτονται δημοσίᾳ, καὶ ἀγῶνες τίθενται ἐπ’ αὐτοῖς ῥώμης καὶ σοφίας καὶ πλούτου,

ὡς ἀξίους ὄντας τοὺς ἐν τῷ πολέμῳ τετελευτηκότας ταῖς αὐταῖς τιμαῖς καὶ τοὺς ἀθανάτους

τιμᾶσθαι. Ἐγὼ μὲν οὖν αὐτοὺς καὶ μακαρίζω τοῦ θανάτου καὶ ζηλῶ, καὶ μόνοις τούτοις

ἀνθρώπων οἶμαι κρεῖττον εἶναι γενὲσθαι, οἴτινες, ἐπειδὴ θνητῶν σωμάτων ἔτυχον,

ἀθὰνατον μνήμην διὰ τὴν ἀρετήν αὑτῶν κατέλιπον· ὅμως δ’ ἀνάγκη τοῖς ἀρχαίοις ἔθεσι

χρῆσθαι, καὶ θεραπεύοντας τὸν πάτριον νόμον ὀλοφύρεσθαι τοὺς θαπτομένους.

ΛΥΣΙΑΣ, ΕΠΙΤΑΦΙΟΣ 79-81

ΛΕΞΙΛΟΓΙΟ:

τοι: βέβαια, αλήθεια, πράγματι (τοιγάρ: λοιπόν, επομένως / τοιγαροῦν: γι’ αυτό λοιπόν / καὶ γάρ τοι: και

πραγματικά), μνήμη: ανάμνηση, θύμηση, ζηλωτός: ζηλευτός, ἀγῶνες τίθενται: γίνονται αγώνες (τίθεμαι

ψῆφον: ψηφίζω, αποφασίζω, τίθεμαι τὴν γνώμην: εκφράζω γνώμη, τίθεμαι τὰ ὅπλα: παρατάσσομαι,

παραδίνομαι, τίθεμαι τὰς ἀσπίδας: παραδίνομαι, τίθεμαι πόλεμον: καταπαύω πόλεμο, τίθεμαι νόμον:

θεσπίζω νόμο, καταλείπω: αφήνω, κληροδοτώ), ἔθος: έθιμο, συνήθεια, ὀλοφύρομαι: θρηνώ, πάτριος:

πατροπαράδοτος (πατρῶος: πατρικός)

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

ΑΠΟΔΟΣΗ ΣΤΗ ΝΕΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ

Γιατί, βέβαια, οι μνήμες τους είναι αγέραστες και οι τιμές τους ζηλευτές από όλους τους ανθρώπους. Αυτοί

πενθούνται από τη μια ως θνητοί λόγω της φύσης τους, υμνούνται από την άλλη ως αθάνατοι λόγω της

αρετής τους. Και βέβαια θάβονται με δημόσια δαπάνη και διοργανώνονται προς τιμήν τους αγώνες δύναμης

και σοφίας και πλούτου, γιατί κρίνεται ότι αυτοί που έχουν πεθάνει στον πόλεμο και οι αθάνατοι πρέπει να

τιμώνται με τις ίδιες τιμές. Εγώ λοιπόν αυτούς τους καλοτυχίζω για τον θάνατό τους και τους ζηλεύω, και

θεωρώ ότι είναι καλύτερο από τους ανθρώπους να γεννιούνται μόνο αυτοί, οι οποίοι, επειδή έτυχαν θνητά

σώματα, άφησαν αθάνατη τη μνήμη τους με την αρετή τους. Όμως είναι ανάγκη να ακολουθούμε τα αρχαία

έθιμα και υπηρετώντας τον πατροπαράδοτο νόμο να θρηνούμε για αυτούς που θάβονται.

11